Phân hạng rượu vang tại Ý cũng phức tạp như ở Pháp, dựa vào việc xếp hạng rượu vang theo địa giới chính trị. Mỗi phân hạng, được gọi là “appellation,” có quy định và luật lệ riêng về khu vực nho được trồng và quy trình sản xuất rượu vang.
Hiện nay, có vô số cách để phân loại và xếp hạng rượu vang. Tuy nhiên, không có cách nào rõ ràng và hữu ích để đánh giá chất lượng rượu vang. Hệ thống phân hạng chuẩn cũng không khác biệt.
Cơ bản, phân loại rượu vang ở mỗi quốc gia dựa trên địa giới chính trị. Mỗi “appellation” đều có luật lệ và quy định riêng về khu vực trồng nho và quy trình làm rượu. Mỗi quốc gia đều có các quy định riêng cho các loại rượu vang của họ. Thậm chí trong từng vùng của mỗi quốc gia cũng có các luật lệ đặc biệt.
Dưới đây, chúng ta sẽ tóm tắt về rượu vang Ý – một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về sản xuất rượu vang. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cách phân loại và xếp hạng các loại rượu vang Ý ngon.
Tại sao bạn cần phải biết cách phân hạng rượu vang Ý
Khám phá về rượu vang Ý là một cuộc hành trình thú vị khám phá thế giới rượu vang không ngừng nghỉ. Mặc dù rượu vang Pháp vẫn chiếm thị phần lớn tại Việt Nam, nhưng rượu vang Ý ngày càng được nhiều người yêu thích.
Nhiều ý kiến cho rằng rượu vang thực ra đã xuất hiện ở nước Ý trước cả Pháp, chính điều này làm cho rượu vang Italia trở thành một lựa chọn hấp dẫn nếu bạn là người yêu thích những giá trị truyền thống và rượu vang Old World Wine. Với số lượng rượu vang Ý nhập khẩu đa dạng trên thị trường hiện nay, việc tìm hiểu về nhà sản xuất và năm sản xuất (vintage) là điều quan trọng. Đồng thời, nắm vững những cách phân hạng rượu vang Ý cũng sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc chọn được chai rượu vang Ý ngon và xứng đáng với số tiền bạn bỏ ra.
Dẫn dắt bởi sự tò mò và niềm đam mê, hãy khám phá thêm về những hương vị và hương thơm phong phú của rượu vang Ý, nơi mà lịch sử và truyền thống ẩm thực gắn liền với những giọt rượu trưởng thành. Hãy bắt đầu cuộc hành trình của bạn để tìm hiểu về vùng đất rượu vang tuyệt vời này và những niềm hạnh phúc tinh tế mà rượu vang Ý mang đến.
Hệ thống phân loại rượu vang Ý
Hệ thống phân hạng rượu vang Ý gồm DOC (Denominazione di Origine Controllata) và DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) được ra đời lần đầu vào năm 1963. Hiện nay, trên thị trường có tổng cộng 329 loại rượu vang được phân hạng DOC và 73 loại rượu vang được phân hạng DOCG.
Ban đầu, mục tiêu của hệ thống phân hạng rượu vang Ý là tôn vinh các giống nho bản địa của nước này. Nhờ việc xếp hạng các loại rượu vang được sản xuất từ các giống nho Ý này lên các hạng mức cao nhất trong hệ thống, tức là DOC và DOCG, người ta có cơ hội nhận biết được chất lượng và tính chất đặc trưng của sản phẩm. Ngoài hai phân hạng chính này, còn có các phân hạng khác dưới đó.
Denominazione di Origine Controlata e Garantita (DOCG)
Phân hạng này biểu thị sự công nhận cho chất lượng cao nhất của rượu vang Ý, và chỉ bao gồm một số lượng hạn chế các loại rượu vang hạng nhất.
Rượu vang DOCG phải đáp ứng tất cả các yêu cầu của phân hạng DOC. Ngoài ra, nó còn phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt hơn, bao gồm khoảng cách giữa các cây nho được trồng, sự xác định chính xác các giống nho, nồng độ cồn cụ thể, và thời gian ủ rượu vang tối thiểu. Các vùng Tuscany và Piedmont là hai vùng có số lượng rượu vang DOCG nhiều nhất ở Ý.
Denominazione di Origine Controlata (DOC)
Tương tự như AOC – hệ thống phân loại rượu vang Pháp, phân hạng này cơ bản đồng nghĩa với DOC (Denominazione di Origine Controllata) – hệ thống phân loại rượu vang Ý. Rượu vang thuộc phân hạng DOC phải được sản xuất tại các khu vực được chính phủ quy định, tuân thủ các quy định cụ thể nhằm bảo tồn đặc tính riêng của rượu vang xuất xứ từ các vùng địa lý riêng biệt của Ý.
Hiện tại, Ý có hơn 300 loại rượu vang được phân hạng DOC. Tất cả đều tuân thủ các yêu cầu về trồng trọt, tưới tiêu và trồng nho theo quy định. Cụ thể là loại nho nào được phép trồng và ở đâu, cùng với các yêu cầu về quá trình ủ rượu và giới hạn về nồng độ cồn.
Indicatorazione di Geografica Tipica (IGT)
Các loại rượu vang phân hạng này là những loại rượu vang phổ biến được trồng ở các vùng trồng nho cụ thể.
Tuy nhiên, có những trường hợp đặc biệt. Một số loại rượu vang tốt nhất của Ý, như super Tuscan, nằm trong phân hạng này thay vì DOC hoặc DOCG. Dù vậy, chúng có giá bán cực cao và xứng đáng với chất lượng, thậm chí cao hơn nhiều so với rượu vang phân hạng DOC hoặc DOCG. Lý do đơn giản là super Tuscan sử dụng các giống nho ngoại lai, không đáp ứng đủ tiêu chuẩn để đạt phân hạng DOC hoặc DOCG, và chỉ được xếp vào hạng IGT (Indicazione Geografica Tipica).
Vino Da Tavola (VdT)
Rượu vang phân hạng này được coi là loại rượu vang hàng ngày, phù hợp để thưởng thức mỗi ngày hoặc dùng trong các bữa ăn. Nó bao gồm các loại rượu vang hàng ngày của Ý, với tiêu chí chính là chúng phải được sản xuất trong lãnh thổ của Ý. Thông thường, các chai rượu vang đỏ thuộc phân hạng này được ký hiệu đơn giản trên nhãn là “Rosso” (nghĩa là rượu vang đỏ).
Thuật ngữ về vang của Ý bạn cần nắm
Dưới đây là một số thuật ngữ về rượu vang phổ biến của Ý mà bạn nên biết trước khi tìm hiểu sâu hơn về phân hạng:
Classico: Trong khoảng thời gian từ năm 1960 đến 1970, nhiều quy định về phân hạng DOC đã được nới lỏng, cho phép nhiều loại rượu vang được xếp vào phân hạng này hơn. Thuật ngữ “Classico” được sử dụng để chỉ các vùng việc tuân thủ đúng những quy định điều luật ban đầu của phân hạng DOC.
Superiore: Thuật ngữ này thường được sử dụng để đánh giá chất lượng sản xuất rượu vang. Nó ám chỉ đến những loại rượu vang có nồng độ cồn cao hơn 0,5% so với các rượu vang đạt phân hạng DOC, đồng thời số lượng nho trồng trên mỗi hecta vườn cũng ít hơn so với bình thường, tạo ra nho có chất lượng cao hơn.
Riserva: Đây là thuật ngữ dùng để chỉ những loại rượu vang đã được ủ trong một thời gian tối thiểu. Thời gian ủ này có thể thay đổi tùy theo loại rượu vang (đỏ, trắng, hồng, sủi tăm, v.v.). Đôi khi, “Classico” hoặc “Superiore” có thể là một phần trong tên phân hạng của DOCG (ví dụ: Chianti Classico DOCG hoặc Soave Superiore DOCG).
Super-Tuscan: Thuật ngữ này không phải là chính thống. Nó được sử dụng để chỉ những chai rượu vang được sản xuất ở vùng Tuscany và sử dụng nho Pháp thay vì các giống nho bản địa của Ý. Những chai rượu vang này thường có chất lượng cao và giá thành đắt đỏ.
Rượu vang vùng Tuscany
Vùng Tuscany (Toscana) là một trong những khu vực trồng nho hàng đầu của Ý, được công nhận là một trong những khu vực sản xuất rượu vang hàng đầu trên thế giới.
Hầu hết rượu vang Tuscan là rượu vang đỏ, được tạo thành từ sự kết hợp giữa giống nho bản địa chủ yếu của Ý – Sangiovese, cùng với những giống nho đỏ khác.
Tiểu vùng Chianti của Tuscany
Rượu vang Tuscany nổi tiếng nhất được sản xuất từ tiểu vùng Chianti. Tiểu vùng này bao gồm nhiều quận nhỏ, trong đó có Chianti Classico – nằm ở trung tâm của Chianti, giữa Florence và Siena – là vùng được biết đến rộng rãi nhất. Xa hơn về phía nam, có thị trấn đỉnh đồi Montalcino, nổi tiếng với giống nho Brunello. Rượu vang từ giống nho Brunello thường có màu sắc đậm hơn, hương vị cân đối và có khả năng lão hóa lâu hơn.
Phân hạng rượu vang đỏ của vùng Tuscany
Chianti và Chianti Classico
Những chai rượu vang phân hạng này thuộc loại rượu vang đỏ khô (không ngọt), có thân trung bình (medium-bodied) và chủ yếu được làm từ giống nho Sangiovese. Rượu vang này có màu đỏ nhạt, hàm lượng tannin và axit cân bằng, làm cho nó dễ dàng kết hợp với nhiều món ăn.
Brunello di Montalcino và Rosso di Montalcino
Rượu vang Montalcino làm hoàn toàn từ giống nho Brunello, một loại nho lai đặc biệt tạo ra từ giống nho chủ yếu Sangiovese. Vang Montalcino có màu sắc đậm hơn, hương vị đa dạng và cấu trúc (body) mạnh mẽ hơn. Brunello chỉ ám chỉ những chai rượu vang đỏ cao cấp được ủ lâu năm, trong khi Rosso là những chai rượu vang đỏ trẻ tuổi hơn.
Toscana Rosso
Toscana Rosso là một phân hạng rượu vang có phạm vi khá rộng. Những chai vang đạt phân hạng này có thể bao gồm từ những chai vang giá rẻ thích hợp cho thưởng thức hàng ngày, cho đến những chai vang cao cấp. Chúng thường, nhưng không phải luôn luôn, được làm từ giống nho Sangiovese.
Tìm hiểu thêm:
- Quá trình Oxy Hóa Trong Rượu Vang như thế nào?
- Prosecco là gì? Khám phá loại rượu vang nổi tiếng từ nước Ý
- Top 5 lý do nên lựa chọn rượu vang làm quà tặng trung thu
